تأثیر توانبخشی بر کیفیت زندگی زنان پس از جراحی برداشتن پستان

چکیده: مقدمه و هدف: سرطان پستان با رشد سالانه 2 درصد شایع‌ترین سرطان در بین زنان است که سلامت و کیفیت زندگی آنها را به شدت تحت تأثیر قرار می‌‌دهد . توانبخشی به عنوان یک فرایند پویا و سلامت‌نگر مددجو را برای رسیدن به بالاترین سطح عملکرد جسمی‌، روانی، معنوی، اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی کمک می‌کند. لذا این پژوهش با هدف تعیین تأثیر توانبخشی بر کیفیت زندگی زنان پس از جراحی برداشتن پستان انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: در یک کارآزمایی بالینی 57 بیمار مبتلا به سرطان پستان که تحت عمل جراحی رادیکال ماستکتومی‌ اصلاح شده قرارگرفته و شیمی‌ درمانی و پرتو درمانی را به اتمام رسانده و تحت هورمون درمانی قرار داشتند، انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه کنترل (30نفر) و تجربی(27 نفر) تقسیم شدند. این بیماران به بخش شیمی درمانی بیمارستان نمازی شیراز در سال 1385 مراجعه کرده بودند. گروه کنترل تحت مراقبت‌های پزشکی و گروه تجربی در کنار مراقبت‌های پزشکی به مدت دو ماه تحت مداخلات توانبخشی (فیزیوتراپی، آموزش و مشاوره روانی فردی) قرار گرفتند . کیفیت زندگی در رابطه با سرطان پستان کلیه بیماران با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی در سرطان پستان قبل، یک هفته و سه ماه پس از مداخله اندازه‌گیری و مقایسه شد . داده‌های جمع‌آوری شده به وسیله نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های مجذور کای، دقیق فیشر، تی مستقل و زوجی و آزمون تحلیل واریانس داده‌های مبتنی بر تکرار، آنالیز گردید . یافته‌ها: قبل از مداخله گروه تجربی در حیطه‌های تصویر ذهنی از جسم و نگرش نسبت به آینده کاهش آماری معنی‌دار و در حیطه‌های رضایت از عملکرد جنسی و عوارض در دست مبتلا افزایش آماری معنی‌دار نسبت به گروه کنترل داشته و در سایر حیطه‌ها تغییرات معنی‌دار نبوده است. یک هفته پس از مداخله در گروه کنترل افزایش آماری معنی‌داری در حیطه عملکرد جنسی و رضایت از عملکرد جنسی نسبت به گروه تجربی مشاهده شد و در سایر حیطه‌ها تفاوت آماری معنی‌داری بین دو گروه مشاهده نشد. سه ماه بعد در گروه تجربی در حیطه‌های عملکرد جنسی و رضایت از آن نسبت به گروه کنترل کاهش معنی‌داری داشته و در سایر حیطه‌های عملکردی، افزایش عملکرد و در حیطه‌های علامتی کاهش علایم، به طور چشمگیر نسبت به گروه کنترل داشته است. تغییرات معنی‌داری در کیفیت زندگی گروه کنترل در این فاصله زمانی ایجاد نشده و می‌‌توان گفت وضعیت این گروه تقریباً ثابت و یا بدتر شده است . نتیجه‌گیری: فرایند توانبخشی شامل؛ برنامه‌های آموزش، مشاوره و فیزیوتراپی سبب ارتقا کیفیت زندگی بیماران پس از جراحی برداشتن پستان می‌‌شود، لذا پیشنهاد می‌شود به عنوان بخشی از برنامه‌های درمانی این بیماران مدنظر قرار گیرد. واژه‌های کلیدی : توانبخشی، کیفیت زندگی، سرطان پستان